Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting bestaat 35 jaar en heeft 6 maart jl. een jubileumcongres georganiseerd dat in het teken staat van het financiële gedrag van de consument. ‘Het is uitermate belangrijk dat consumenten leren om zelfstandig hun financiën te regelen, financieel zelfredzaam te zijn en grip te krijgen op hun geld’, aldus het Nibud.
Het Nibud is van mening dat de samenleving miljoenen kan besparen door meer oog te hebben voor het financiële gedrag van consumenten. Inzichten uit de gedragswetenschappen laten zien dat de consument niet altijd rationeel handelt en veel onbewust (irrationeel) gedrag laat zien. Wanneer dit onbewuste financiële gedrag vaker als uitgangspunt wordt genomen bij beleidsdoelstellingen verwacht het Nibud dat de schuldenproblematiek zal verminderen.
Tijdens het jubileumcongres heeft Hare Majesteit Koningin Máxima een toespraak gehouden. Dit deed zij vanuit haar functie van erevoorzitter van het platform Wijzer in geldzaken.
Financieel gedrag in de praktijk
Tijdens het congres is het Nibud-onderzoek ‘Financieel gedrag in de praktijk’ gepresenteerd. In dit onderzoek heeft het Nibud gekeken naar welke gedragsprincipes van invloed zijn op de dagelijkse financiële keuzes van de consument.
Ongemerkt geven we vaak meer uit dan we denken. We laten ons vaak leiden door ons gevoel en kunnen daardoor niet altijd goed overwogen financiële beslissingen nemen. Zo blijkt uit allerlei wetenschappelijk onderzoek dat we dingen doen uit gewoonte en we moeilijk verleidingen kunnen we weerstaan. Ook vertonen we kuddegedrag, waardoor we graag willen hebben wat anderen hebben.
In een filmpje brengt het Nibud in beeld hoe onderstaande psychologische principes het financieel gedrag beïnvloeden. Het filmpje gaat over Paul, hoe hij denkt geld te hebben bespaard, terwijl hij behoorlijk wat geld heeft uitgegeven..
Psychologische principes van financieel gedrag
1.Weglekken van geld (ook wel latte factor genoemd)
De consument is zich niet zo bewust van alle kleine uitgaven die hij dagelijks doet. Zoals een kop koffie op het station. Je geld lekt ongemerkt weg.
2. Kuddegedrag
Onbewust volgen we de kudde en nemen we het gedrag over van mensen om ons heen. Hierdoor ontstaan hypes en willen we kopen wat anderen ook hebben.
3. Set completion
Als je eenmaal begonnen bent met sparen, ben je geneigd het af te maken.
4. Consistentie
Mensen zijn graag consistent met wat ze doen en zeggen. Als mensen eenmaal ja hebben gezegd, blijven ze vaak op de volgende vragen ook ja zeggen.
5. Wederkerigheid
Als mensen iets ‘gratis’ krijgen, om te proeven bijvoorbeeld, zijn ze geneigd om iets terug te doen.
6. Verleidingen en marketingtrucs
A-merken staan op ooghoogte, makkelijker om te pakken.
7. Decoy effect/afleidingseffect
In de keus tussen twee alternatieven er een grotere consumentenvoorkeur ontstaat voor één van deze twee opties als gevolg van het toevoegen van een derde, asymmetrisch gedomineerde, optie. Dit asymmetrisch gedomineerd product is in sommige opzichten superieur aan één van de twee andere producten, maar in geen enkel opzicht beter dan het andere product.
8. Mental accounting
De mentale boekhouder. We houden in ons hoofd een al dan niet bewuste boekhouding bij met verschillende potjes voor salaris en spaargeld. Het is een vorm van zelfcontrole om de uitgaven in de hand te houden. Maar de mentale boekhouder is echte ook maar een mens en maakt irrationale beslissingen.
Is Paul tegen deze verleidingen bestand? Bekijk het filmpje en tel hoeveel principes u kunt vinden van bovenstaand lijstje. En wat is uw valkuil?
Bron: Nibud
Uw gegevens worden niet aan derden verstrekt (Privacy statement)